Πολλοί ανυπομονούμε να αφεθούμε στη νοστιμιά των ψητών κρεατονοστιμιών που επιφυλάσσει το τραπέζι της Τσικνοπέμπτης παρέα με τους φίλους μας αλλά λίγοι γνωρίζουμε τι γιορτάζουμε στην πραγματικότητα. Και πού να φανταζόμασταν μάλιστα ότι οι ρίζες του εθίμου χάνονται στα βάθη της αρχαιότητας!

Από τον Γιώργο Λ. Παπαχατζή

Όλοι γνωρίζουμε ότι ουσιαστικά η Τσικνοπέμπτη σηματοδοτεί την έναρξη της Αποκριάς και των εκδηλώσεων που διοργανώνονται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, όπως επίσης ξέρουμε και ότι αυτή η μέρα, δηλαδή η Πέμπτη της 2ης εβδομάδας του Τριωδίου (της Κρεατινής) οφείλει την ονομασία της στο γεγονός ότι όλα τα σπίτια επιδίδονται στην τέχνη και τη νοστιμιά των ψητών κρεατικών ή λιώνουν το λίπος από τα χοιρινά με αποτέλεσμα η τσίκνα να είναι διάχυτη παντού. Όμως πώς και από πότε εδραιώθηκε η Τσικνοπέμπτη στην ελληνική παράδοση;

Πολλές οι θεωρίες που φιλοδοξούν να ρίξουν λίγο παραπάνω φως στην καταγωγή του εθίμου της Τσικνοπέμπτης. Η επικρατέστερη απο αυτές υποστηρίζει ότι πρόκειται για ένα έθιμο που προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού! Και επειδή η Τετάρτη και η Παρασκευή αποτελούν σημαντικές ημέρες νηστείας η ορθόδοξη παράδοση μας όρισε την Πέμπτη.

Βέβαια, ανεξάρτητα από τα τσικνιστά κρέατα που έχουν την τιμητική τους την Τσικνοπέμπτη σε ολόκληρη την Ελλάδα συναντούμε διαφορετικά έθιμα που γιορτάζει ο κάθε τόπος. Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά είναι τα εξής:

• Οι φωτιές που ανάβουν στις Σέρρες και πηδούν από πάνω τους αφού ψήσουν τα κρέατα.
• Τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια στην Κέρκυρα, δηλαδή κουτσομπολιά που λέγονται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα» τής Κέρκυρας.
• Το Έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς στο λιμάνι της Πάτρας, μια νύφη που ντύνουν οι πατρινοί αφού όπως θέλει η παράδοση, ο ναύαρχος Ουίλσον πρόκειται να την παντρευτεί με εκείνη να τον περιμένει μάταια στο λιμάνι.
• Ο Βλάχικος Γάμος στη Θήβα σύμφωνα με τον οποίο το προξενιό 2 νέων συνεχίζει με τον γάμο που οδηγείται στην κορύφωσή του την Καθαρά Δευτέρα με πορεία των προικιών της νύφης και το ξέφρενο γλέντι των συμπεθέρων.
• Οι επισκέψεις σε σπίτια και μαγαζιά το βράδυ της Τσικνοπέμπτης στην Ίο από μασκαράδες ζωσμένους με κουδούνια προβάτων.
• Το σφάξιμο χοιρινών στην Πελοπόννησο από τα οποία θα παρασκευάσουν από πηχτή και τσιγαρίδες μέχρι παστό.

Εκτός από την Ελλάδα, παρόμοια έθιμα συναντάμε και στο εξωτερικό όπως στη Νέα Ορλεάνη την “Λιπαρή Τρίτη” (Mardi Gras) ή την αντίστοιχη “Λιπαρή Πέμπτη (Schmutziger Donnerstag) στη Γερμανία!